องค์กรคุณธรรมต้นแบบ

ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน)

…………………………………………………………………………………………………………..

การเกิดแผนแม่บทส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑ พ.ศ. ๒๕๕๙– ๒๕๖๕ ขึ้นสืบเนื่องมาสู่แผนปฏิบัติการด้านการส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ ระยะที่ ๒ พ.ศ. ๒๕๖๖-๒๕๗๐  เป็นเสมือนการหยิบยื่นโอกาสให้กับสังคมไทย ได้ทบทวนเรื่องราวให้คนทำความดีมีพื้นที่ยืน และความดีมีพื้นที่ทางสังคมมากขึ้น สร้างความตื่นตัวขึ้นในสังคมให้ตระหนักในเรื่องนี้  ควบคู่ไปกับทิศทางการพัฒนาของโลกและการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยเกิดการพบปะแลกเปลี่ยนของเครือข่ายทางสังคมมากขึ้น เกิดการนำความรู้ที่มีมาโชว์ แชร์ เชื่อมซึ่งกันและกัน ความรู้บางอย่างได้ถูกขยายผลไปอย่างกว้างขวาง ได้รับการยอมรับไปสู่การปฏิบัติ เพื่อนำไปใช้ในการจัดการ แก้ไขปัญหาขององค์กรและชุมชนท้องถิ่นต่างๆ อาทิ การขยายผลธนาคารความดี  การสร้างธรรมนูญสันติสุขหมู่บ้าน  การสร้างเศรษฐกิจเพื่ออยู่รอดตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงท่ามกลางสถานการณ์โควิด-19  การสร้างตลาดปันสุข การสร้างความมั่นคงทางอาหารและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในรูปแบบกิจกรรมต่างๆ รวมถึงการสร้าง MORAL  CITY หรือเมืองคุณธรรม เป็นต้น

        ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) ในฐานะเป็นฝ่ายเลขานุการในคณะกรรมการส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ เป็นหนึ่งในองค์กรทางสังคม ที่ได้มุ่งมั่นพัฒนาตนเองให้เป็นองค์กรคุณธรรมระดับต้นแบบ จนได้รับรางวัลองค์กรคุณธรรมที่โดดเด่น ในระดับประเทศในปี ๒๕๖๔ เป้าหมายสำคัญ ไม่ได้อยู่ที่การได้รับรางวัล แต่คือ การสร้างความสุข ความมั่นคง ความอบอุ่น ปลอดภัยร่วมกันของคนในองค์กร โดยใช้หลักความดีมายึดเหนี่ยว เป็นหลักการบริหาร หลักการปฏิบัติ และเป้าหมายผลลัพธ์เชิงพฤติกรรมที่พึงประสงค์ ซึ่งได้ส่งผลต่อคนรอบข้าง ผู้เกี่ยวข้องและสังคมส่วนรวม จนเป็นที่ยอมรับ โดยความสำเร็จที่เกิดขึ้นนั้น เกิดจากการดำเนินการด้วยหลัก ๓ ประการ ดังต่อไปนี้

๑. กำหนดโครงสร้างเชิงระบบชัดเจน

คำว่า โครงสร้างเชิงระบบ คือ ผู้บริหารศูนย์คุณธรรม ที่นำโดย รศ.นายแพทย์สุริยเดว  ทรีปาตี ผู้อำนวยการศูนย์คุณธรรม และเจ้าหน้าที่ มีความตั้งใจที่ดี มีเจตนารมณ์ที่แน่วแน่ที่จะพัฒนาตนเองให้เป็นองค์กรคุณธรรม ที่เป็นแบบอย่างทางสังคม  โดยการกำหนดทิศทาง เป้าหมายที่เป็นไปเพื่อประโยชน์สุขร่วมกันของคนในองค์กร และประโยชน์สุขของส่วนรวมบนหลักการที่ถูกต้อง ซึ่งเป็นไปได้ เหมาะสมกับศูนย์คุณธรรม ซึ่งประกอบด้วย

๑.๑ โครงสร้างทางความคิด ศูนย์คุณธรรม มีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะ

ดำเนินกิจการองค์กรให้เป็นองค์กรที่สร้างคุณค่า สร้างประโยชน์แก่สังคม ผู้รับบริการหรือสมาชิกชาวศูนย์ฯ โดยที่จะไม่ทำให้สังคมเดือดร้อนหรือสิ่งแวดล้อมเสียหาย เป็นองค์กรที่มีเจตนารมณ์ที่ดีในการบริหารจัดการองค์กร ให้มีความสุข บนพื้นฐานความดีงามร่วมกัน เมื่อเริ่มต้นว่าจะเป็นองค์กรที่ดี จึงได้กำหนดความดีที่ต้องทำ หรือ ปัญหาที่ต้องแก้ได้ตรงจุด เป็นไปเพื่อประโยชน์สุขร่วมกันได้ชัดเจน จนเกิดเป็นธรรมนูญองค์กรขึ้นมาได้

๑.๒ โครงสร้างเชิงระบบ ศูนย์คุณธรรม ได้ออกแบบการบริหาร

จัดการที่ดีร่วมกัน ได้แก่ การกำหนดแผนงานที่จะทำให้ชัดเจนว่ามีเรื่องใดบ้าง ที่จะต้องทำ ให้บรรลุภายในช่วงเวลาที่กำหนด มีการจัดตั้งกลไกคณะทำงานองค์กรคุณธรรมขึ้น เป็นทีมรับผิดชอบให้เกิดการปฏิบัติขับเคลื่อนได้จริง เพื่อกำหนดมาตรการ ข้อตกลง เงื่อนไข กติกามารยาทมารองรับร่วมกันเพื่อถือปฏิบัติ จนได้ระเบียบ ข้อตกลงคุณธรรม ธรรมนูญองค์กรและกิจกรรมต่างๆต่อเนื่อง

๑.๓ โครงสร้างทางกายภาพ ศูนย์คุณธรรม ได้ออกแบบอาคาร

สถานที่ Landscape ขององค์กร เพื่อสร้างบรรยากาศ ให้เอื้อต่อการดูแลกันแลกัน หรือเอื้อต่อการเรียนรู้ และการทำความดีของสมาชิกในองค์กร เช่น การจัดให้มีที่ประชุมย่อยๆ  มุมสงบ  มุมพักผ่อน มุมออกกำลังกาย จุดแสดงผลงาน นิทรรศการ โดยมีบรรยากาศที่เหมาะสม

๒. กระบวนการปฏิบัติ ศูนย์คุณธรรม ได้ดำเนินกิจกรรมตามที่ได้กำหนดไว้แล้ว ให้เป็นวิถี ต่อเนื่อง มีชีวิตชีวา ไม่แปลกแยกจากงานที่ทำอยู่ในวิถีประจำวันขององค์กร หรือวิถีของชาวศูนย์คุณธรรม  ซึ่งกระบวนการปฏิบัตินั้น สะท้อนว่าได้ทำตามที่ตั้งใจไว้ สอดคล้องกับโครงสร้างที่วางไว้ ในส่วนแรก ประกอบด้วย

๒.๑ กระบวนการปฏิบัติภายใน ได้แก่ การลงมือทำตามแผนงานที่วางไว้ หลากหลายกิจกรรมตามความสนใจ อาทิ การออมบุญในกองทุนพึ่งพาตนเอง การออมวันละบาท การส่งเสริมผ้าไทยผ้าถิ่น ตลาดนัดปันสุข จิตอาสาพอเพียง เป็นต้น ทำตามกติกา ข้อตกลงหรือธรรมนูญของศูนย์คุณธรรม การสรุป ทบทวนสิ่งที่ทำไปร่วมกันว่าได้ผลเพียงใด พอใจหรือไม่ ควรปรับปรุงพัฒนาอย่างไรต่อ และการ สร้างแรงจูงใจให้เกิดการทำความดีร่วมกัน ในรูปแบบต่างๆ ทั้งการให้รางวัล เบี้ยขยัน โบนัสพิเศษ การชื่นชมยกย่อง และการตอบแทนในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้เกิดการทำความดีนั้นต่อเนื่อง และขยายผล

๒.๒ กระบวนการปฏิบัติต่อภายนอก ได้แก่ การสร้างความร่วมมือกับภาคีภายนอก เพื่อประสานประโยชน์ต่อศูนย์คุณธรรม ทั้งทางวิชาการ งบประมาณ และโอกาสการพัฒนาด้านต่างๆ รวมถึงการสร้างให้เกิดประโยชน์ร่วมกันต่อสังคมภายนอก กลุ่มคนผู้ด้อยโอกาส หรือต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งแสดงออกถึงความรับผิดชอบต่อสังคม ด้วยกิจกรรมจิตอาสาที่ต่อเนื่อง อาทิ การทำแนวกันไฟป่าร่วมกับชุมชน โครงการมอบรักแด่น้องชายแดน โครงการจิตอาสาซ่อมสร้างเพื่อโรงเรียนที่ห่างไกลร่วมกับสถานศึกษาอาชีวะคุณธรรม โครงการทำฝายมีชีวิตร่วมกับชุมชน เป็นต้น

๓. ผลลัพธ์  คือ รูปธรรมปฏิบัติที่เกิดขึ้น ที่สัมผัส หรือจับต้องได้  เป็นความภาคภูมิใจร่วมกัน และเป็นสิ่งที่ควรค่าแก่การให้คนอื่นมาเรียนรู้ นำไปใช้ ขยายผลต่อ  ซึ่งผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับชาวศูนย์คุณธรรม จากการขับเคลื่อนองค์กรคุณธรรม ประกอบด้วย

๓.๑ พฤติกรรมที่สะท้อนการมีคุณธรรมของคนในศูนย์คุณธรรม โดยสัมผัสได้เมื่อพบปะ แลกเปลี่ยน  มีความเป็นกัลยาณมิตร รอยยิ้ม บ่งบอกถึงความสุข อบอุ่น ปลอดภัย ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง อันเกิดขึ้นมาจากคุณธรรมความพอเพียง มีวินัย สุจริต จิตอาสา กตัญญู หรือจากค่านิยมอื่นๆที่ร่วมกันกำหนดมาแล้ว

๓.๒ รูปธรรมปฏิบัติที่เห็นและจับต้องได้ เช่น ความสวยงาม สะอาด

มีบรรยากาศที่ดีงาม มีหลักฐานรูปธรรมที่จับต้องได้ เป็นรูปแบบตัวบุคคล กลุ่มบุคคล องค์ความรู้ต่างๆ ที่จัดทำในรูปแบบที่สัมผัสได้ หรือความร่วมมือที่ดีต่อกิจกรรมกลางของศูนย์คุณธรรม

๓.๓ การยอมรับ ความไว้เนื้อเชื่อใจจากสังคมภายนอก ซึ่งศูนย์

คุณธรรม ได้มีผู้คนสนใจมาศึกษาเรียนรู้ มาเยี่ยมชม มาหาความร่วมมือ เชิญชวนออกสื่อรายการต่างๆ ซึ่งเป็นภาพลักษณ์ที่ดีงาม และได้รับชื่นชมจากหน่วยงานภายนอก จนเป็นองค์กรคุณธรรมระดับต้นแบบที่โดดเด่น

ศูนย์คุณธรรม เป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาทางสังคม ที่มุ่งมั่นพยายามสร้างความสุขต่อสังคม ให้เป็นองค์กรของรัฐที่ทำงานบนความคุ้มค่าของงบประมาณ และภาษีประชาชนเท่านั้น หากเราสามารถสร้างความเป็นองค์กรคุณธรรม ขึ้นมาได้มาก ก็จะเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศ เพราะจะนำไปสู่การเพิ่มคุณภาพคนของประเทศที่จะมีความเห็นที่ถูกต้อง การแยกแยะสิ่งที่ควรทำไม่ควรทำ  สิ่งที่เป็นประโยชน์ ไม่เป็นประโยชน์ มูลค่าและคุณค่าได้ชัดเจน  การปฏิบัติตนตามหลักธรรมทางศาสนา หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และวิถีวัฒนธรรมอันดีงาม ซึ่งจะสามารถต่อยอดไปสู่การแข่งขันทางเศรษฐกิจของประเทศ ส่งเสริมภาพลักษณ์ที่ดีให้กับประเทศไทยในสังคมโลก   และยังมีภูมิคุ้มกันที่ดี เพื่อรับมือภัยพิบัติหรือโรคอุบัติใหม่ รวมถึงภัยมนุษย์ และสงครามต่างๆ  ในอนาคต

 ๑๖ มกราคม ๒๕๖๖